Διαθεματική προσέγγιση: "Τα παιχνίδια ζωντανεύουν". Μέρος Α' (Εισαγωγή, Προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη, Φυσικές Επιστήμες)

  Αγαπημένο θέμα των παιδιών και ενασχόληση ίσως και η πιο αγαπημένη όλων είναι τα παιχνίδια. Συνήθως δεν επιτρέπουμε στα παιδιά να φέρνουν στο σχολείο παιχνίδια από το σπίτι , από φόβο μήπως χαθούν ή μήπως υπάρχουν διενέξεις μεταξύ των παιδιών που τα διεκδικούν ή μήπως αναπτυχθούν αισθήματα ζήλιας από κάποια παιδιά. Επιτρέπεται σε ειδικές περιπτώσεις, όταν είναι περίοδος προσαρμογής (Σεπτέμβριος ή μετά τις διακοπές των Χριστουγέννων) και αυτό γιατί ορισμένα παιδιά αισθάνονται μεγαλύτερη ασφάλεια όταν έχουν στο σχολείο ένα αντικείμενο από το σπίτι τους. 
  Αυτή τη φορά θα αντιστρέψουμε τα δεδομένα. Θα ασχοληθούμε με τα παιχνίδια που έχουν τα παιδιά στο σπίτι τους θα τους ζητήσουμε να φέρουν ένα αγαπημένο τους παιχνίδι μέσα στην τάξη και έτσι θα ξεκινήσει ένα υπέροχο ταξίδι, όπου τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία να μάθουν, να ανακαλύψουν , να πειραματιστούν και να δημιουργήσουν αλλά και να ανακυκλώσουν. 
  Μπορούμε να ασχοληθούμε με το θέμα για μία εβδομάδα, για ένα μήνα, καθ 'όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους, ανάλογα με το ενδιαφέρον και τη συμμετοχή των παιδιών της τάξης μας. Σε αυτή τη θεματική ενότητα δε χρειάζεται καν να στείλουμε σημειώματα στους γονείς για το θέμα που πρόκειται να αναπτύξουμε γιατί τα παιδιά θα είναι τόσο ενθουσιασμένα που θα τους ενημερώσουν τα ίδια. Αυτό φυσικά δε σημαίνει ότι δε θα κάνουμε ενημερωτική συνάντηση μαζί τους...
  Η εφόρμηση για την έναρξη του θέματος μπορεί να προκύψει από ένα παιδί που έφερε ένα παιχνίδι του στο σχολείο και ήθελε να το δείξει στους φίλους του, ή από μία συζήτηση για τα γενέθλια παιδιού , όπου εξέφρασε την επιθυμία ενός δώρου από τη νονά του. Εμείς εκμεταλλευόμαστε την περίσταση και ζητάμε από όλα τα παιδιά να φέρουν από ένα παιχνίδι στο σχολείο και να το κρατήσουν εκεί για όσο χρονικό διάστημα θα ασχολούμαστε με το θέμα. Στο μεταξύ θα στείλουμε ενημερωτικά σημειώματα στους γονείς ή θα κανονίσουμε μία συνάντηση μαζί τους για να έχουμε τη βοήθεια και τη συνεργασία τους σε αυτή μας τη δραστηριότητα.
  Θα ασχοληθούμε με όλες τις μαθησιακές περιοχές, καθώς το θέμα προσφέρεται για περαιτέρω ανάλυση. Ξεκινώντας, θα διερευνήσουμε τις γνώσεις που ήδη έχουν τα παιδιά για το θέμα, θα συζητήσουμε μαζί τους και θα ρωτήσουμε τι θα ήθελαν να μάθουν γι'αυτό. Θα δημιουργήσουμε ένα ιστόγραμμα με τις ιδέες  και τις επιθυμίες των παιδιών , θα το κολλήσουμε σε ένα εμφανές σημείο της τάξης και θα αρχίσουμε να υλοποιούμε τις ιδέες μας.

  Δραστηριότητες που θα μπορούσαν να προκύψουν κατά την διερεύνηση του θέματος:

  Προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη : 1. Χωρίζονται σε ομάδες και παρουσιάζουν στις υπόλοιπες το αγαπημένα τους παιχνίδια. Οι ομάδες μπορεί να χωριστούν ανάλογα με τις προτιμήσεις των παιδιών, ανάλογα με το αγαπημένο τους χρώμα , με το είδος του παιχνιδιού που εκπροσωπούν κλπ. Η κάθε ομάδα παρουσιάζει τα παιχνίδια της ισότιμα με όποιο τρόπο αυτή επιλέξει. πχ με  μία ζωγραφιά, με προφορική περιγραφή, με παντομίμα ,όπου θα μπορούσε να μετατραπεί η παρουσίαση σε παιχνίδι μαντέματος. Η ομάδα που θα μαντέψει τα περισσότερα παιχνίδια θα είναι η νικήτρια. Όλα τα παραπάνω προϋποθέτουν τη συνεργασία μεταξύ των μελών της ομάδας. Όλα τα μέλη της κάθε ομάδας παίρνουν το λόγο και παρουσιάζουν ένα κομμάτι της εργασίας τους. Έτσι συνεργάζονται, συζητούν μεταξύ τους, μαθαίνουν να περιμένουν τη σειρά τους και να επιλύουν συγκρούσεις.
2. Σε προσωπικό επίπεδο , το κάθε παιδί θα μπορούσε να αφηγηθεί στους συμμαθητές του μία προσωπική του εμπειρία σε σχέση με το αγαπημένο του παιχνίδι (πώς το απέκτησε, αν μαλώνει με τα αδέρφια του γι 'αυτό, πώς αντιδρά αν κάποιος του το ζητήσει ευγενικά, πώς αντιδρά αν κάποιος του το αρπάξει με το ζόρι,πώς το φροντίζει κλπ). (Πρωτοβουλία, αυτονομία, αυτορύθμιση)
3. Στις ώρες της ελεύθερης απασχόλησης προτρέπουμε τα παιδιά να μοιράζονται και να δανείζουν τα παιχνίδια τους στους συμμαθητές τους. Μπορούμε να κάνουμε και ένα πρόγραμμα όπου  θα αναγράφεται κάθε μέρα ποιο παιδί θα δανειστεί το παιχνίδι ποιανού. Τη λίστα με τα ονόματα και τα παιχνίδια θα την γράψουν τα παιδιά με όποιο τρόπο μπορούν και με τη βοήθειά μας θα κάνουν τις αντιστοιχίσεις των ονομάτων και των παιχνιδιών. 

Φυσικές Επιστήμες : 1. Διερευνούν την προέλευση της κίνησης ορισμένων παιχνιδιών (ρομπότ, τηλεκατευθυνόμενα, κούκλες που κινούνται και βγάζουν ήχους ή μιλούν) .Κάνουν συγκρίσεις με παιχνίδια που κινούνται από τον άνθρωπο (μαριονέτες, απλές κούκλες και αυτοκινητάκια).Ψάχνουν στο διαδίκτυο πληροφορίες για τις μπαταρίες που χρησιμοποιούν στα παιχνίδια. 
2. Παρακολουθούν βίντεο από εργοστάσιο παιχνιδιών για να δούνε πώς κατασκευάζονται τα παιχνίδια.
3. Κάνουν πειράματα με μπαταρίες διαφόρων τύπων. 
4. Γίνεται συζήτηση για την πορεία των μπαταριών από τη στιγμή που δεν τις χρειαζόμαστε άλλο. Κάνουν υποθέσεις για τις πιθανές χρήσεις τους.
5. Με τη βοήθειά μας τα παιδιά γράφουν επιστολή στο Δήμαρχο για να μας παράσχει έναν κάδο ανακύκλωσης μπαταριών. 
Στον τομέα αυτό παρατηρούμε ότι εμπλέκονται οι τομείς της γλώσσας,της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης και της τεχνολογίας.

Για μια οικολογική συνείδηση...

   Όλες μας (οι νηπιαγωγοί εννοώ) έχουμε κατά καιρούς ασχοληθεί με θέματα που αφορούν το περιβάλλον και την προστασία του.Υπάρχουν εξάλλου και οι παγκόσμιες ημέρες που μας υπενθυμίζουν την υποχρέωσή μας να ασχοληθούμε με την πολύπαθη γη μας. Ημέρα Περιβάλλοντος, Ημέρα Γης, Ημέρα που κλείνουμε όλα τα φώτα και άλλες παρεμφερείς που είναι αφιερωμένες στον αγώνα για την προστασία της γης.
  Είναι σαφώς χρήσιμο να υπάρχουν όλες αυτές οι μέρες στην ατζέντα μας, αλλά ακόμη πιο χρήσιμο είναι να δημιουργήσουμε συμπεριφορές και αξίες τέτοιες, που να είναι μόνιμες και τα παιδιά να τις εφαρμόζουν ως στάσεις ζωής και όχι ως περιστασιακές δράσεις. 
Πώς το καταφέρνουμε αυτό; Με τη βιωματική εφαρμογή δράσεων που προωθούνται στη σχολική ζωή αλλά και έχοντας την υποστήριξη των γονέων στο σπίτι, εφαρμόζοντας και οι δύο κοινές στάσεις σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος.
  Καλό θα ήταν λοιπόν να ξεκινήσουμε το πρόγραμμά μας από την αρχή της χρονιάς και να το δουλεύουμε σε όλη τη διάρκειά της για να μπορέσουμε να έχουμε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Φροντίζουμε να συμπεριλαμβάνουμε συμπεριφορές που αφορούν στην προστασία του περιβάλλοντος σε όλες τις εκφάνσεις του καθημερινού μας προγραμματισμού. 
 Για παράδειγμα, από την αρχή της χρονιάς θέτουμε απλούς κανόνες (δε θα αναφερθώ στους γενικούς κανόνες συμπεριφοράς μέσα στην τάξη που είναι για όλους μας αυτονόητοι) σεβασμού και προστασίας της τάξης μας. Πολλά παιδιά είναι συνηθισμένα να παρατάνε τα σκουπίδια τους επάνω στα τραπέζια είτε γιατί βαριούνται να να τα μαζέψουν είτε γιατί έχουν μάθει από το σπίτι να τα μαζεύει κάποιος άλλος αντί για αυτά. Μία χρήσιμη παρέμβαση θα ήταν να βγάλουμε φωτογραφίες την τάξη με σκουπίδια και μία χωρίς σκουπίδια. Να τις δείξουμε στα παιδιά και να τους ζητήσουμε να τις συγκρίνουν. Ακόμη θα μπορούσαμε να αφήσουμε τα σκουπίδια από διάφορες χειροτεχνικές εργασίες που κάνουν ή από το φαγητό τους επάνω στα τραπέζια και να αφήσουμε τα παιδιά να σκεφτούν τί θα μπορούσαν να κάνουν για να έχουν χώρο και να συνεχίσουν το παιχνίδι και τις εργασίες τους για το υπόλοιπο της ημέρας. Κάνοντας ερωτήσεις του τύπου : Πώς αισθάνεσαι που δεν έχεις χώρο για να απλώσεις το παιχνίδι σου; Τι θα μπορούσες να κάνεις για να εξοικονομήσεις χώρο; Τι θα γίνει αν δε μαζέψεις τα ψίχουλά σου από το τραπεζάκι σου; Από ποιόν θα ζητούσες βοήθεια και γιατί; 
 Ξεκινάμε λοιπόν από το μικρόκοσμο της τάξης μας και σιγά σιγά επεκτεινόμαστε και στο εξωτερικό περιβάλλον.
Ένα επίσης μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε στην τάξη και ιδίως στις μέρες μας που οι επιχορηγήσεις στα σχολεία είναι μηδαμινές , είναι η έλλειψη χαρτιού τύπου Α4 .Πολλές φορές τα παιδιά δοκιμάζουν τις δυνάμεις τους και εκφράζονται μέσα από τη ζωγραφική. Είναι πολύ φυσικό κάποιες από τις ζωγραφιές τους να μην τους αρέσουν και να θέλουν να τις αλλάξουν, να τις ξανακάνουν , να κάνουν κάτι άλλο από αυτό που ξεκίνησαν εξ αρχής.
Κάθε φορά που κάνουν μία ζωγραφιά που δεν τους αρέσει ή τους ξεφύγει  μία γραμμή που πήρε διαφορετική κατεύθυνση από αυτή που ήθελαν, τσαλακώνουν τη ζωγραφιά τους και την παρατάνε ή την πετάνε στα σκουπίδια. Υπάρχει βέβαια και ένας κανόνας που εφαρμόζουν κάποιες συνάδελφοι που βάζουν όριο στις ζωγραφιές των παιδιών και λένε ότι επιτρέπεται να χρησιμοποιήσουν μέχρι 3 φύλλα Α4 κάθε μέρα για τις ζωγραφιές τους. Ένας ίσως πιο εποικοδομητικός τρόπος είναι να καθιερώσουμε το παιχνίδι " Το σκουπίδι σου είναι δικός μου θησαυρός".Αφού τους δείξουμε πώς μπορούν να αξιοποιούν ένα "μουτζουρωμένο" και "άχρηστο"  γι'αυτά φύλλο χαρτί, μπορούμε να διαμορφώσουμε μία γωνιά στην τάξη για τους θησαυρούς μας. Τους προτρέπουμε να δίνουν τις ζωγραφιές σε φίλους τους για να τις μεταποιούν. Δείχνουμε πώς από έναν στραβό ήλιο μπορεί να προκύψει ένας κατσούφης ήλιος που ήταν κουρασμένος εκείνη την ημέρα και δεν ήθελε να απλώσει τις αχτίνες του και δημιουργούμε μία ιστορία. Πώς από ένα τριγωνικό σπίτι αντί για τετράγωνο ή ορθογώνιο προκύπτει ο κύριος Τριγωνούλης που βγήκε για κυνήγι. Πώς από μία σελίδα με πολλές γραμμές μπορούμε να φτιάξουμε αστεράκια ή λουλουδάκια ή όποιες άλλες φιγούρες έχουμε με τους φιγουροκόφτες. Ή αν δεν έχουμε φιγουροκόφτες τους προτρέπουμε να χρησιμοποιήσουν το ψαλίδι και να δημιουργήσουν δικές τους φιγούρες. Τους δίνουμε και άλλου είδους υλικά όπως κόλλες, κουμπιά, ρολά από χαρτιά υγείας για να δημιουργήσουν μαλλιά ή μέλη του σώματος για να φτιάξουν κούκλες  και ό, τι άλλο μπορούν να σκεφτούν για να δημιουργήσουν "μικρούς θησαυρούς". Στο τέλος της ημέρας ή της εβδομάδας θα εκθέτουμε τις δημιουργίες μας, θα συζητάμε, θα τις βγάζουμε φωτογραφία και όποιο παιδί επιθυμεί θα τις παίρνει στο σπίτι του για να τις δείξει σε αγαπημένα του πρόσωπα.Μπορούμε επίσης να ψηφίσουμε τον θησαυρό της εβδομάδας και να αποφασίσουμε από κοινού για ένα βραβείο για το νικητή. Με αυτό τον τρόπο θα μειώσουμε τον όγκο των σκουπιδιών, θα ενισχύσουμε τη δημιουργικότητα των παιδιών και θα δημιουργήσουμε συνθήκες ανακύκλωσης μέσα στην τάξη.